In 2019 kunnen schrijvers weer meedingen naar de jaarlijkse Anil Ramdas Essayprijs. Het thema is ‘Over thuis zijn’. Het winnende essay wordt gepubliceerd in De Groene Amsterdammer. Aan de prijs is een bedrag van € 2.500 verbonden.

Het thema voor de prijsvraag is ontleend aan een zin van Anil Ramdas uit een zelfportret: ‘Ik ben zo’n beetje overal geweest en ik voel me nergens thuis.’ Ramdas schreef uitgebreid over identiteit en groepsdenken. Hij bracht de subtiele manieren in kaart waarop mensen verschillen voelbaar maken.

Identiteit was voor hem een persoonlijke zaak. ‘Ik hoefde niet te zijn wie ik al was, ik kon worden wat ik wou.’ Maar hij merkte ook dat deze manier van denken anderen er niet van weerhield om hem etiketten op te plakken of bij groepen in te delen. Hij vond het vreselijk dat de overheid hem en zijn kinderen tot ‘niet-westerse allochtoon’ bombardeerde. Je kunt kiezen wie je wil zijn, maar om je thuis te kunnen voelen ben je afhankelijk van de houding van anderen. Het minste dat je van anderen kon vragen was beleefdheid. Racisme vond hij een gebrek aan beleefdheid.

Na een verblijf van drie jaar in India, waar hij met verwondering en bewondering had gekeken naar de lichte omgang met culturele verschillen aldaar, kwam hij terug in een land met veel wij-zij denken. ‘Toen ik terugkwam, kreeg ik het gevoel dat er ineens kampen waren, een groot kamp voor de gevestigden en een piepklein kampje voor de buitenstaanders. En in dat piepkleine kampje kwam ik terecht, zonder er ook maar iets over te zeggen te hebben.’

Anil Ramdas schrok niet terug voor felle polemiek. Toch verkoos hij een literaire boven een politieke stijl. Hij liet zich daarbij inspireren door schrijvers die hij bewonderde, zoals V.S. Naipaul, Salman Rushdie en Stuart Hall. In zijn visie was het essay de ideale vorm voor beschouwingen over de wereld, omdat het zich leent voor die persoonlijke en literaire stijl. In een essay spreek je niet namens anderen, maar alleen namens jezelf. Hij hield van essays die een mengeling zijn van persoonlijke ervaringen, journalistieke observaties en wetenschappelijke inzichten.

De regels van de prijsvraag:

• De omvang van het essay is 3.000 woorden.
• Insturen van een essay onder pseudoniem is niet toegestaan.
• De essays mogen niet eerder zijn gepubliceerd.
• De essays moeten vóór 18 maart 2019 worden verstuurd naar redactie@groene.nl, onder vermelding van Anil Ramdas Essayprijsvraag.
• De essays zullen anoniem worden beoordeeld, op de ingezonden bijlagen mogen geen auteursnamen staan.

De jury bestaat uit:

Sheila Sitalsing, voorzitter (de Volkskrant)
Karin Amatmoekrim (schrijver van onder andere Tenzij de vader)
Nurnaz Deniz (winnaar eerste Anil Ramdas essayprijs)
Sjoerd de Jong (NRC Handelsblad)
Xandra Schutte (De Groene Amsterdammer)

De winnaar van de Anil Ramdas Essayprijsvraag ontvangt een prijs van € 2.500. De prijs zal worden uitgereikt op 18 april 2019 tijdens een speciale avond in De Balie in Amsterdam, in combinatie met de première van een documentaire van Paul Cohen over Anil Ramdas. Het winnende essay zal worden gepubliceerd in De Groene Amsterdammer.

Anil Ramdas was schrijver, journalist en programmamaker. In 2017, vijf jaar na zijn dood, hebben De Groene Amsterdammer (waar hij redacteur was), De Balie (waar hij directeur was) en zijn familie het initiatief genomen tot een Anil Ramdas Essayprijs. In 2019 vindt een nieuwe editie van de prijs plaats.